Таным

Қазақта «Өткенсіз бүгін, бүгінсіз ертең жоқ» деген сөз бар. Мынау құс қанаты талатын ұшы-қиыры жоқ ұлы далада бір шаңырақтың емес, үлкен бір рулы елдің өсуіне жол салған, ардақты да аруақты, дана аналарымыз аз болмаған ғой. Солардың бірі Ақмаңдай әже десек артық айтпаған болар едік.Осыдан отыз жыл бұрын еліміз тәуелсіздікке қол жеткізген тұста атадәстүріміз бен салтымызды, дініміз бен тілімізді, әдет-ғұрпымыз бен төл тарихымызды түгендеп, ұлттық санамызды қайта жаңғырта бастадық. «Жеті атасын білген ұл жеті жұрттың қамын жер» дегендей, өткенімізге көңіл бөлдік. Бір сөзбен айтқанда, өшкеніміз жанып, өлгеніміз тірілді. Сол 1990 жылдары бағзы замандардан бері жалғасып келе жатқан, бұрынғы өткен қасиетті, белгілі ата-бабаларымыздың есімін ардақтап, кейінгі ұрпаққа дәріптеу мақсатында ас беру, түнек салу, белгі қою, ескерткіш, мазар орнату іс-шаралары қолға алына бастағаны баршамызға белгілі. Бұл сол кездегі аға буынның бастамасымен, орта буынның қолдауымен, кейінгі жас буынның көмегімен атқарылған, тәрбиелік-тағылымдық мәні бар, елдің немесе ағайын-туыстың ынтымағы мен бірлігін көрсеткен, үлгі аларлық игілікті істердің бірі болғаны айдан анық. Бұл өнегелі дәстүр қазірде өз жалғасын тауып келеді.

Күні ертең қазақтың қанатты қызы атанған Халық қаһарманы Хиуаз Доспанованың өмірге келгеніне 100 жыл болады. Сұрапыл соғыста жауына аспанан тажал төндірген қазақтың қайсар қызының өмірбаян деректерінде қайшылықтар барын байқадым. Ұлы Отан соғысы тақырыбы аясында жұмыстанып жүргендіктен архив құжаттары мен кітаптардағы мәліметтерді салыстырып жүремін. Көбіне кітап,энциклопедиялар мен тарихи анықтамалықтардан қате деректердің кездесетіні үйреншікті жайт болып барады.

Екінші дүниежүзілік соғысқа қатынасушы майдангер Құмар Есмағанбетов 1923 жылы Гурьев облысы Есбол ауданы,Есбол селосында дүниеге келген. 1942 жылы Есбол аудандық әскери комиссариатынан Ұлы Отан соғысына шақыртылған.

Өнер-керемет құдіретті күш. Өнер деген сөзді естігенде елең ете қалмайтын жан бар ма? Атақты орыс халқының сыншысы В.Г. Белинский: «Өнер дегеніміз көркем образ арқылы ойлау»,-деген екен. Шынында да, өнер бізді әсемдік әлемінің заңдарын түсінуге жетелейді, адамға рухани күш береді, ерекше қуаныш, сүйініш, толқу сезімін оятады, өмірге деген құштарлықты арттырады, бұл ретте өнердің тәрбиелік және қоғамдық мәні де айрықша.

Қапелімде қоғамдық өмірге етене араласқан жанның заңды демалысқа шыққан соң да отбасы, ошақ қасындағы бітпес күйбеңге бірден-ақ беріліп кете қоюы да қиын екен.